فاصله کانونی لنز در عکاسی چیست؟

فاصله کانونی

دو لنز 50 میلی متری را در نظر بگیرید، یکی با دیافراگم f/1.8 و دیگری دیافراگم f/1.2؛ حتی اگر هر دو دارای فاصله کانونی 50 میلی متری یکسان باشند، اما طول آنها یکسان نیست، و حتی طول هیچ کدام از آنها 50 میلی متر نیست. بنابراین دقیقاً فاصله کانونی لنز در عکاسی چیست و چه معنی می‌دهد؟

خب، فاصله کانونی معین برای یک لنز، یک اندازه گیری نوری است، و نه فیزیکی. این واحد فاصله‌ی بین سنسور (یا فیلم) در داخل دوربین شما و نقطه‌ای که پرتوی نور پس از ورود به لنز همگرا می‌شود را توصیف می‌کند؛ در واقع فاصله‌ی بین مرکز اپتیکی لنز تا سنسور دوربین به واحد میلی متر است، در حالتی که فوکوس بر روی بی نهایت تنظیم شده باشد.

فاصله کانونی دو نکته را تأیید می‌کند، یکی زاویه دید دوربین شما (که چقدر از یک صحنه در قاب تصویر ثبت خواهد شد) و دیگری میزان بزرگنمایی تصویر. اگر می‌خواهید از یک منظره‌ باز عکس بگیرید طوری که تمام عناصر در روبرویتان معلوم باشند، یا در تلاش هستید که یک بازیکن را در زمین فوتبال جدا کرده و تصویری بسته از آن ثبت کنید، این مسئله تفاوت بزرگی را ایجاد می‌کند.

پیشنهاد مقاله: چگونه یک عکاس حرفه ای شویم؟

بنابراین، فاصله کانونی به طرز چشمگیری چشم انداز عکس‌های شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سعی کنید با یک لنز 17 میلی متری یک تصویر پرتره بگیرید، در این حالت چهره تحریف بسیاری دارد، اما تمام منظره‌ی اطراف ثبت می‌شود. حالا همین کار را با یک لنز 200 میلی متری انجام دهید، این باعث می‌شود چهره‌ی سوژه بسیار فشرده باشد و در عین حال، اشیاء کمتری از اطراف سوژه در قاب تصویر ثبت شوند، همچنین سوژه بیشتر از حالت قبلی از پس زمینه جدا خواهد شد.

دانستن و انتخاب فاصله کانونی برای شما اولین تصمیمی است که باید هنگام ثبت یک تصویر بگیرید. فاصله کانونی را می‌توان به طور گسترده به پنج دسته‌ی جداگانه از لنزها تقسیم کرد که در ادامه به بررسی و معرفی آنها خواهم پرداخت.

لنزهای اولترا واید و فیش آی (8 تا 14 میلی متر)

لنزهایی با زاویه دید فوق‌العاده گسترده یا اولترا واید یا فیش آی دارای فاصله کانونی به اندازه 8 تا 14 میلی متر هستند. همانطور که از نام این محصول پیداست، آنها از یک زاویه دید بسیار گسترده برخوردار هستند و جلوه‌ای تقریباً پانوراما طور را ایجاد می‌کنند؛ از آنها معمولا برای مناظری با زاویه دید خیلی وسیع، عکاسی از رویدادهای یا عکاسی خلاقانه استفاده می‌شود. اعوجاج تصویر در آنها باعث می‌شود برای تصویربرداری به هر سبکی ایده‌آل نباشند.

لنزهای واید (14 تا 35 میلی متر)

لنزهایی با زاویه دید عریض یا واید از فاصله کانونی معادل 14 تا 35 میلی متر استفاده می‌کنند و برای عکاسی از منظره یا عکاسی گروهی و یا همچنین عکاسی مستند استفاده می‌شوند.

لنزهای استاندارد (50 تا 60 میلی متر)

لنزهای استاندارد‌، منظره‌ای بسیار طبیعی، شبیه به چشم انداز چشم انسان دارند. این باعث می‌شود که لنزهای 50 میلی متری برای هر ژانری از عکاسی بسیار عالی باشند، چرا که اعوجاج بسیار محدودی دارند و به خوبی نیز می‌توانند سوژه را از پس زمینه جدا کنند.

لنزهای تله فوتو (85 تا 200 میلی متر)

لنزهای تله فوتو و پرتره همان چیزی هستند که ما آنها را لنزهای ” بلند ” می‌نامیم. آنها بزرگنمایی بسیار بیشتری نسبت به لنزهای استاندارد دارند، به این معنی که می‌توانید از سوژه‌هایی بسیار دورتر عکاسی کنید و هنوز هم قاب تصویرتان از سوژه پر شده باشد. این نوع لنز برای عکاسی از طبیعت یا حیات وحش ایده‌آل است.

پیشنهاد مقاله: عکاسی پرتره با لنز پرتره

لنزهای پرتره می‌توانند در هر فاصله کانونی از 85 تا 135 میلی متر باشند، و همانطور که می‌دانیم، تأثیر فشرده سازی بسیار زیادی روی سوژه دارند. در واقع به صورت طبیعی و در یک سوژه‌ انسانی، بینی را کوتاه‌تر کرده و باعث می‌شوند که تصاویر برای مردم جالب باشند. با این حال، این فشرده سازی باعث می‌شود تا سوژه‌های انسانی بعضا ایده‌آل نباشند.

لنزهای سوپر تله فوتو (300 میلی متر و بیشتر)

پس از رسیدن به فاصله کانونی 300 میلی متر و فراتر از آن، ما کاملاً در قلمروی لنزهای سوپر تله فوتو هستیم. این لنزها بیشتر به منظور استفاده‌ی عکاسان حوزه‌ی حیات وحش و عکاسی ورزشی تولید می‌شوند، چرا که بزرگنمایی بسیار زیادی، همانند یک تلسکوپ داشته و می‌تواند سوژه‌ها را از فواصلی بسیار دور، به خوبی ثبت کنند.

آموزش فاصله کانونی در عکاسی

برای این که درک کنید فاصله کانونی در لنز دقیقاً به چه معناست، لازم است که بدانید دقیقاً لنز دوربین چه نوع قطعه‌ای است و کجا قرار گرفته است. جالب است این نکته را هم بدانید که لنز دوربین از یک شیشه ساده ساخته نشده است، بلکه عناصر مختلفی کنار همدیگر قرار گرفتند و این جسم فیزیکی را تشکیل می‌دهند. این ترکیب عناصر به تمرکز نور و از بین بردن اعوجاج کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: چگونه کیفیت تصویر در عکاسی را بالا ببریم

فاصله کانونی چیست؟

تعریف دیگری از فاصله کانونی می‌تواند این طور باشد که فاصله کانونی یکی از ویژگی های لنز دوربین شما است. کلمه فاصله کانونی لنز را صرفاً به عنوان یک تعریف نیاموزید، بلکه بهتر است تا مفهوم درستی از آن را درک کنید و به عنوان یک عکاس بدانید که فاصله کانونی چه کاربردی دارد. اگر بخواهیم به زبان ساده کاربرد آن را بگوییم، فاصله کانونی لنز مشخص می‌کند که دقیقاً لنز شما چه مقدار از صحنه‌ای که مقابلش قرار گرفته را پوشش می‌دهد. به علاوه این که سوژه‌هایی که در صحنه روبروی دوربین قرار گرفتند به چه میزان حضور خواهند داشت.

هر چه فاصله کانونی لنز تا آن بیشتر شود زاویه دید آن کمتر خواهد شد و منطقه کمتری را پوشش می‌دهد. لنزهایی که فاصله کانونی کمی دارند، سوژه‌هایی که در قاب قرار می‌گیرند را کوچک‌تر از حالت عادی نمایش می‌دهند و برعکس لنزهایی که فاصله کانونی زیادتری دارند سوژه‌ها را بزرگ‌تر از حالت عادی که چشم انسان می‌بیند نشان خواهند داد. در ادامه لازم است تا شما را با دو مفهوم مهم آشنا کنیم که می‌تواند در درک بهتر فاصله کانونی به شما کمک کند.

اولین موضوع زاویه دید است که یک ویژگی اپتیکی برای لنز محسوب می‌شود و به این معنی است که با تغییر دوربین این ویژگی تغییر نخواهد کرد. اما مفهوم دومی که باید آن را بدانید میدان دید است. این مفهوم به فاصله کانونی لنز و اندازه حسگر دوربین وابسته است و نتیجه ترکیب این دو با همدیگر است.

فاصله کانونی تاثیرگذار به چه معناست؟

فاصله کانونی تاثیرگذار یا معادل که به آن فاصله کانونی ۳۵ میلی‌متری نیز می‌گویند. برای سنجش این موضوع است که یک دوربین با حسگر ۳۵ میلی‌متری چه مقدار از صحنه را پوشش می‌دهد و این عدد از آن جایی انتخاب شده است که اکثر عکاسان به استفاده از دوربین‌های ۳۵ میلی‌متری عادت دارند. حالا با این معیار شما باید در یک دوربین فول فریم انتخاب کنید تا همان مقدار صحنه یا میدان دیدی را داشته باشید که در یک دوربین کراپ فریم خواهید داشت.

برای محاسبه فاصله کانونی معادل نیز یک معادله راحت وجود دارد. با ضرب مقدار فاصله کانونی لنز در فاکتور کراپ دوربین غیر فول فریم می‌توانید آن را به دست آورید. اما توضیحاتی که تا به اینجا ذکر کردیم شاید کمی توضیحات آکادمیک و نامفهوم بوده باشد. با یک مثال سعی می‌کنیم تا موضوع فاصله کانونی لنز را برای شما تفهیم کنیم و به نوعی درک کنید که دقیقاً در یک تصویر فاصله کانونی لنز چه تاثیری خواهد داشت.

مقالات بیشتر: آموزش عکاسی با لنز ماکرو

فرض کنید ما دو لنز ۱۷ میلی‌متری و ۲۰۰ میلی‌متری داریم و می‌خواهیم از یک سوژه که یک گل در دل یک دشت بزرگ است عکاسی کنیم. زمانی که با لنز ۱۷ میلی‌متری یک تصویر می‌گیریم، سوژه عکاسی ما تحریف بسیار زیادی دارد و منظره اطراف آن به‌ خوبی ثبت می‌شود. اما اگر با لنز ۲۰۰ میلی‌متری خود عکس بگیریم، در این حالت برعکس است. سوژه اصلی ما با کیفیت بیشتری به نمایش درخواهد آمد و طبیعت اطراف آن به میزان کمتری در تصویر قرار می‌گیرد.

متوجه شدید که فاصله کانونی چه تاثیری می‌تواند در عکاسی شما داشته باشد. اما چطور می‌توانیم این فاصله کانونی را رعایت کنیم تا عکس‌های مناسبی داشته باشیم. می‌دانیم که هر چه فاصله کانونی یک لنز بیشتر باشد زاویه دید آن باریک‌تر است و در واقع میزان بزرگنمایی اشیا نیز در تصویر بیشتر خواهد شد.

برای مثال یک لنز با فاصله کانونی ۵۰۰ میلی‌متری زاویه دید ۵ درجه دارد و یک لنز با فاصله کانونی ۵۰ میلی‌متری زاویه دید ۴۶ درجه خواهد داشت. در نهایت این خود شما هستید که تصمیم می‌گیرید چطور عکاسی کنید. باید برای هر استایل عکاسی لنز مناسب انتخاب کنید تا تصویر شما درست ثبت شود.

دسته‌بندی فاصله کانونی

با تقسیم فاصله کانونی به سه نوع کوتاه، استاندارد و طولانی سعی می‌کنیم تا به تشریح بهتر و وسیع‌تر آن بپردازیم.

فاصله کانونی کوتاه

لنزهایی که با فاصله کانونی کوتاه استفاده می‌شوند بیشتر در عکاسی معماری، مستند سازی و منظره کاربرد دارند. زیرا آنها زاویه دید وسیعی دارند، اما سوژه‌ها را کوچک‌تر نشان می‌دهند. معمولاً این لنزها برای پرتره‌هایی که از محیط گرفته می‌شود و فضاهای کوچک مناسب هستند.

پیشنهاد مقاله: چگونه دوربین را به طور صحیح در دست نگه داریم؟

البته عکاسی که با تجربه باشد این موضوع را می‌داند که هرچه فاصله کانونی کوتاه می‌شود، عکس دچار اعوجاج می‌شود و اگر بخواهد خطوط مستقیم را در تصویر صفر کند باید تجربه استفاده از این لنزها را داشته باشد و مراقب زیاد شدن اعوجاج باشد.

فاصله کانونی استاندارد

۵۰ میلی‌متر به طور کلی فاصله کانونی است که بیشترین نزدیکی را به میدان دید انسان دارد به غیر از حالات خاصی که به لنزهایی مخصوص نیاز دارند. معمولاً فاصله‌های کانونی که نزدیک به ۵۰ میلی‌متر هستند برای هر ژانر عکاسی کاربرد دارند. عکاسی پرتره، منظره و انتزاعی برخی از انواع عکس‌هایی هستند که یک لنز ۵۰ میلی‌متری یا استاندارد می‌تواند به خوبی از پس آن بربیاید.

فاصله کانونی طولانی

فاصله‌های کانونی که از عدد ۷۰ میلی‌متر بالاتر می‌روند طولانی نام گذاری می‌شوند و با نام لنز تله فوتو آنها را می‌شناسیم. در این لنزها فشرده سازی فاصله‌ها کمتر خواهد بود و این به عکاسان امکان را می‌دهد تا فاصله بین خود و سوژه‌ها را حفظ کنند. اگر می‌خواهید از سوژه‌هایی که در دور دست قرار دارند عکاسی کنید، این لنزها می‌تواند برایتان مناسب باشد.

انتخاب فاصله کانونی لنز در عکاسی بسیار مهم است، این مورد می‌تواند تصاویر شما را خراب یا ایده‌آل کند. بنابراین برای انتخاب صحیح آن، زمان زیادی را صرف کرده و به ژانر عکاسی‌تان هم توجه کنید !