مدیریت رنگ در عکاسی

 Color Management در حقیقت رعایت اصول و استانداردهایی است تا بتوانید عکسهایی با رنگهای واقعی چاپ کرده و یا بروی مانیتورها به نمایش بگذارید. دانش مدیریت رنگ عکسها فاکتوری مهم برای ارتقاط سطح یک عکاس معمولی به حرفه ای است. رنگها روح و جان هنر هستند و لازم است به شکلی صحیح و استاندارد دیده شوند. مدیریت رنگ در عکاسی موجب  باز تولید صحیح رنگها می شود تا بتوانیم به شکل حرفه ای تری هنر عکاسی را به نمایش در آوریم. شاید تصور کنید مدیریت رنگ صرفا به تنظیم و کالیبره کردن مانیتور مربوط می شود. اما پروسه مدیریت رنگ از زمان تهیه عکسها شروع شده و تا مرحله چاپ یا نمایش عکس بروی نمایشگرها ادامه دارد.

پیشنهاد مقاله : تاثیر رنگها در عکاسی

موضوع مدیریت رنگ عکسها بحث تخصصی در عکاسی است و نباید انتظار داشت از جزئیات فنی این موضوع لذت ببرید. اما اگر قصد دارید خروجی با کیفیتی از عکسهایتان تهیه کنید که گویای رنگهایی واقعی و زنده باشد لازم است این مبحث را تا پایان مطالعه کنید.

مدیریت رنگ عکس چیست؟

 برای شروع با یک مثال شما را با اهمیت و مفهوم مدیریت رنگ عکسها آشنا می کنم. فرض کنید شما نقاش هستید و در حال خلق یک اثر نقاشی با رنگهای خاص و متنوع هستید. در نیمه های نقاشی رنگ شما تمام می شود. اگر نتوانید دقیقا همان رنگها را تهیه کنید چه می شود؟ مدیریت رنگ در عکاسی امکان نمایش دقیق رنگ ها در نمایشگرها و یا چاپ را بوجود می آورد. این مدیریت رنگ است که کمک می کند رنگهای عکسها منطبق با آنچه در واقعیت وجود داشته را چاپ یا بروی نمایشگرها به نمایش در بیاورید. کنترل و مدیریت رنگها برای بسیاری از عکاسان حرفه ای و علی الخصوص در عکاسی صنعتی و تبلیغاتی مهم و ضروری است.

چشم انسان توانایی تشخیص گستره بالایی از رنگها را دارا است. اما بسیاری از دستگاه های نمایش و عکاسی با محدودیت باز تولید رنگ مواجه هستند. می توان گفت تا به امروز هیچ نمایشگر و یا چاپگری قدرت نمایش و باز تولید محدوده بینایی چشم انسان را ندارد. حتی اختلاف تولید رنگها توسط دو نمایشگر یا چاپگر رنگی با دو برند مختلف هم متفاوت است. کنترل رنگ صرفا مربوط به عکاسان نیست و طراحان گرافیک و مدیریت رنگ در تبلیغات و صنایع چاپ هم بسیار با اهمیت و ضروری است.

 

پروسه مدیریت رنگ در عکاسی

فایل عکس دیجیتال بطور ثابت مقادیری قطعی برای هر رنگ دارد. اما نمایشگرها ذاتاً آن رنگ ها را به دقت نمایش نمی دهند. این اتفاق خوبی نیست و برای رفع این مشکل راهکارهایی وجود دارد. دستگاه های ما برای کنترل خروجی رنگ به تنظیمات نیاز دارند که می توان با روش های اصولی آنرا انجام داد. ما باید رنگ را در تمام مراحل تولید عکس کنترل کنیم: دوربین، مانیتور، چاپگر همگی نیاز به تنظیمات پروفایل رنگ دارند. کنترل و مدیریت رنگ عکسها در تهیه خروجی حرفه ای از عکسها بسیار تاثیرگذار است.

بیشتر بخوانیم : روانشناسی رنگها در طراحی تبلیغات

فایل های دیجیتال و مدیریت رنگ عکسها

یکی از جنبه های مثبت در عکاسی دیجیتال قطعی بودن رنگ در فایل های خام(RAW) است. اطلاعات و داده های عکس های دیجیتال صفر و یک است و هر رنگ و سایه مقداری عددی و مطلق است. قطعیت اطلاعات فایل خام اهمیت زیادی برای مدیریت رنگ در عکاسی دارد.

در سال های اخیر تمام دوربین های دیجیتال حرفه ای به شما این امکان را می دهند که عکسهای خود را به صورت فایل های RAW یا JPEG ثبت کنید. نظرات مختلفی در مورد انتخاب و استفاده از این دو نوع فرمت وجود دارد. اگر عکاسی را حرفه ای دنبال نمی کنید، استفاده از فرمت JPEG ساده تر بوده و گزینه مناسبی برای شما است.

اهمیت فایل خام در مدیریت رنگ عکسها

اما برای ما بالاترین سطح باز تولید رنگ برای مدیریت رنگها در عکاسی حرفه ای مطرح است. تمرکز ما بر این است که بیشترین بهره را از فایل عکس ببریم تا بتوانیم خروجی حرفه ای از عکسهایمان داشته باشیم. ما بزرگترین اندازه فایل با بیشترین اطلاعات رنگی و جزئیات را لازم داریم. بنابراین لازم است با فرمت RAW عکسهایمان را تهیه کنید. استفاده از فرمت خام، مدیریت رنگ عکسها را به بهترین شکل ممکن می سازد. با کمک فایل خام می توانیم پس از ویرایش عکسها فضای رنگ و عمق بیت را به شکلی استاندارد و متناسب با نیاز انتخاب کنیم.

فایل خام دوربین فاقد هر محدوده ی رنگی است و اینکار در پروسه ادیت و هنگام خروجی عکس توسط عکاس انجام می شود. پروسه انتخاب و ایجاد فضای رنگی عکس باید با توجه به اهداف و نیاز عکاس از خروجی عکس انجام شود. برای مثال فضای رنگی مناسب برای نمایش عکسها بروی صفحات اجتماعی متفاوت از فضای رنگی برای چاپ افست عکسها در یک کتاب است.

 

گاموت Gamut

محدوده رنگهایی که توسط نمایشگر ها و چاپگرها قابل پشتیبانی و بازتولید هستند با عنوان گاموت شناخته می شود. دستگاه های با گاموت بزرگتر توانایی بازتولید رنگ های بیشتری را دارند. گاموت چشم ما در مقایسه با نمایشگرها و چاپگر ها بسیار بالاتر است. اختلاف گاموت بین مانیتورها و چاپگرها وجود دارد که برای عکاسان چالش برانگیز است. برای حل این مشکل باید با مفهوم فضای رنگی در مدیریت رنگ عکسها آشنا شویم.

فضای رنگی colour space

برای یادگیری اصول مدیریت رنگ در عکاسی باید با فضای رنگی عکسها یا colour space آشنا شوید. موضوع فضای رنگی عکسها کمی پیچیده بنظر می رسد و لازم است با یک مثال آن را ساده سازی کنم. فرض کنید چند دوست مترجم دارید که هر کدام به میزان خاصی از زبان انگلیسی مسلط هستند. بی شک آنهایی توانایی ترجمه متون پیچیده تر را دارند که به دایره لغات بیشتری تسلط داشته باشند. فضای رنگی عکسها(colour space) هم به همین شکل عمل می کنند. بعضی فضاهای رنگی توانایی ترجمه یا نمایش رنگهای بیشتری را دارند و بعضی فضاها رنگهای کمتری را پشتیبانی می کنند. برای جلوگیری از تغییرات رنگی بعد از پروسه ادیت عکسها باید از فضای رنگی مناسب هنگام ذخیره‌سازی فایل عکسها استفاده کنیم. فضای رنگی مناسب تعیین کننده خروجی عکسها شما چه بروی مانیتور و چه بصورت چاپ شده است.

بیشتر بدانیم : نکات مهم برای ادیت عکسهای تبلیغاتی

انواع فضاهای رنگی در عکاسی

انتخاب و استفاده مناسب از فضای رنگی موضوع بسیار مهمی برای کنترل و مدیریت رنگ در عکاسی است. عکسهای دیجیتال هنگام تولید و نمایش در چند فضای رنگی مختلف قابل مشاهده و انتشار هستند. sRGB، Adobe RGB ، ProPhotoRGB و CMYK عمده فضاهای رنگی هستند که در عکاسی و چاپ با آنها برخورد خواهید داشت. تفاوت این فضاهای رنگی در گستره رنگی قابل پشتیبانی آنهاست که متناسب با نوع خروجی عکسها انتخاب می شوند.

برای مثال اگر قصد انتشار عکسها در صفحات وب را داشته باشید لازمست از فضای sRGB استفاده کنید و اگر قصد چاپ افست عکسهایتان در کتاب را دارید باید از فضای CMYK برای خروجی عکسها استفاده کنید. اما متداول ترین و پرکاربردترین فضاهای رنگی sRGB، Adobe RGB هستند.

مدیریت رنگ در عکاسی را می توان قبل از عکسبرداری، با تنظیمات منوی دوربین شروع کرد. در تنظیمات دوربین های حرفه ای دو فضای رنگی AdobeRGB وsRGB قابل انتخاب است. برای ثبت گستره بیشتری از رنگها باید از فضای رنگی AdobeRGB استفاده کنید. البته اگر بصورت jpg عکاسی می کنید نیاز به تنظیمات دوربین دارید. در صورت استفاده از فرمت خام دوربین نیازی به انتخاب فضای رنگی در دوربین نخواهید داشت. همانطور که قبلا گفته شد فایل های RAW پتانسیل بالایی برای مدیریت رنگ عکسها دارند.

 

فضای رنگی sRGB

فضای رنگی sRGB رنگهای محدودتری را نسبت به Adobe RGB و ProPhotoRGB پشتیبانی می کند. اما sRGBبا گاموت اکثر مانیتورها و پرینترها مطابقت دارد. یعنی عکسها با فضای sRGB در اکثر مانیتورها با تغییرات رنگی کمتری مواجه می شود. این موضوع در زمان چاپ عکسها بصورت دیجیتال هم مصداق دارد. sRGB یکی از پرکاربردترین گزینه ها برای مدیریت رنگ در عکاسی محسوب می شود.

فضای رنگی ADOBE RGB (1998)

فضای رنگی Adobe RGBگستره رنگ های بیشتری را (حدود ۳۵ درصد) نسبت به sRGBدر خود جای می دهد. در سالهای اخیر مانیتورهای بیشتری از فضای رنگی Adobe RGB پشتیبانی می کنند که این موضوع برای عکاسان و ادیتورهای عکس بسیار جذاب است. Adobe RGB فضای رنگی مناسبی برای مراحل ویرایش عکسها و چاپ دیجیتال با بعضی دستگاه های چاپگر است.

مقاله بیشتر: ادیت یا ویرایش عکس های صنعتی

فضای رنگی PROPHOTO RGB

ProPhoto RGB یکی دیگر از فضاهای رنگی عکسها است. پروفتو آرجی بی رنگ‌های بسیار بیشتری را در خود جای می‌دهد، اما مدیریت رنگ عکسها را به چالش می کشد. بسیاری از این رنگها حتی بروی مانیتورهای کالیبره قابل مشاهده نیستند. البته طبق تجربه بطور معمول این رنگها قابل چاپ هم نیستند و گاها نتایج خوبی در چاپ حاصل نمی شود.

فضای رنگی CMYK

CMYK فضای رنگی مناسب برای چاپ چهار رنگ عکسها است. در این فضا از رنگهای سایان(فیروزه ای) ماژنتا(سرخابی) زرد و مشکی برای چاپ عکسها استفاده می شود. تفاوت این نوع چاپ با چاپ دیجیتال در سیستم رنگی، پروسه گسترده تر و تیراژ بالای چاپ است. سیستم چاپ CMYK برای چاپ کتاب، مجلات و مدیا های آفلاین تبلیغاتی استفاده می شود. در سیستم رنگی CMYK رنگهای عکس بسیار محدود تر است بطوری که بعد از تبدیل مود رنگی از RGB به CMYK به وضوح می توان کاهش رنگها را احساس کرد. در عکس پایین به وضوح می توان تفاوت گاموت رنگهای تبدیل شده ی RGB به CMYK را مشاهده کنید.

بعضی از رنگها در فضای رنگی CMYK بیشتر از سایر رنگها تاثیرپذیر هستند و بعد از تبدیل به شدت با افت سچوریشن مواجه می شوند. رنگهای قرمز سچوره، آبی، سبز فسفری، سرخابی و … از جمله رنگهایی هستند که بعد از تبدیل فضای رنگی به سیستم چهاررنگ با افت غلظت رنگ مواجه خواهند شد. این موضوع در چاپ عکسها در کتاب، مجلات و تبلیغات بسیار مهم و غیرقابل چشم پوشی است. البته با انجام مراحل اصولی ادیت و مدیریت رنگها می توان تا حدود زیادی از کاهش رنگها و افت کیفیت عکس جلوگیری کرد.

یکی از مهمترین راهکارهای جلوگیری از کاهش غلظت رنگها، ادیت اصولی و غیر تخریبی عکسها است. در عکاسی حرفه ای حتما لازم است عکسها را با فرمت خام تهیه و ویرایش کنید. برای آماده کردن عکسها جهت چاپ افست (چهاررنگ) نباید عکسها را با رنگهای اغراق آمیز و افرایش غیر طبیعی سچوریشن ادیت کنید. لازم است تمام پروسه مدیریت رنگ عکسها به شکل اصولی و کامل در تمام بخش های ثبت، ویرایش و تبدیل فضای رنگی رعایت شود.

 

مدیریت رنگ در عکاسی تبلیغاتی

مدیریت رنگ عکسها در تبلیغات از اهمیت و حساسیت بسیار بالاتری برخوردار است. در حوزه بازاریابی، چاپ و تبلیغات با عکسهای محصولات و صنایع و کسب و کار مواجه هستیم. بی شک مشتریان عکسهای صنعتی و تبلیغاتی کارفرمایانی هستند که توقع عکسهای با کیفیت و بی نقص از عکاس دارند. از طرف دیگر بسیاری از محصولات دارای رنگهای خاص و یا واریته رنگی متنوع است که بحث مدیریت رنگ در خروجی این عکسها را حساس تر می کند. با اینکه عکسهای تجاری با فرمت خام تهیه می شوند اما نورپردازی و نورسنجی صحیح و همچنین استفاده از تجهیزات حرفه ای بروی خروجی عکسها بسیار تاثیرگذار است.

استفاده از نورهای غیر استاندارد و همچنین نورپردازی اشتباه باعث تغییرات رنگ محصولات می شود که در این موارد با ویرایش فایل خام هم نمی توان به نتیجه مطلوب رسید. برای حصول بهترین نتیجه در عکاسی صنعتی از محصولات رنگی بهتر است از ابزارهای حرفه ای کالرچکر استفاده کنید. کالرچکرها حرفه ای ترین ابزارها برای کنترل و مدیریت رنگ عکسهای تبلیغاتی و صنعتی هستند.

پیشنهاد مقاله : عکاسی محصولات برای اینستاگرام

اهمیت مانیتورها برای مدیریت رنگ در عکاسی

اگر تجربه کافی در عکاسی داشته باشید بی شک در انتخاب و استفاده از مانیتورها دقت می کنید. مانیتورهای متنوع با برندهای مختلفی در بازار وجود دارد. بعضی مانیتورها برای کارهای معمولی و برخی با تکنولوژی و امکانات متعدد تولید شده اند که تاثیر زیادی بروی کیفیت نمایش دارند. شما می توانید تفاوت هایی را در روشنایی، کنتراست و نمایش رنگها مشاهده کنید.

 

کالیبره کردن مانیتور

مانیتور یکی از تجهیزات بسیار ضروری و حساس برای عکاسان است. اما چرا باید مانیتورها کالیبره یا تنظیم رنگ شود؟
مانیتورها در حقیقت تجهیزات ارزشمندی برای مدیریت رنگ در عکاسی هستند. اما بهترین مانیتورها هم باید کالیبره شوند تا بین اطلاعات رنگ موجود در فایل عکس و آنچه در مانیتور می بینید هماهنگی ایجاد شود. مانیتور کم کیفیت یا معیوب معضلی بزرگ برای عکاسان است. با کالیبره کردن مانیتورها توانایی باز تولید رنگها و افزایش کیفیت عکسها مقدور می شود.

بیشتر بخوانیم : اهمیت و نحوه تنظیم وایت بالانس عکس

برای کالیبراسیون دقیق مانیتور نمی توان به توانایی چشمانتان اتکا کنید. عملکرد چشمان افراد مختلف متفاوت بوده که ممکن است نتوانید بدرستی مانیتور خود را کالیبره کنید. بعضی افراد شاید درجات مختلفی از کوررنگی را داشته باشند که حتی از آن مطلع نیستند. تنظیم و کالیبره مانیتور باید توسط تجهیزات اختصاصی و دقیق انجام شود تا بتوانید حداکثر بهره وری را از نمایشگر خود داشته باشید.

دقیق ترین دستگاه و نرم افزار کالیبراسیون مانیتور X-Rite i1Display Pro است. این دستگاه با دقت بالا رنگها و گاموت مانیتور شما را تنظیم می کند. برای مدیریت رنگ در عکاسی بهتر است مانیتور خود را با این دستگاه کالیبره کنید.

 

نکات مهم در کالیبراسیون مانیتور

کالیبره بودن مانیتور برای کنترل و مدیریت رنگ در عکاسی بسیار ضروری است. به همین دلیل قبل از ویرایش عکسها باید از مانیتوری استاندارد و کالیبره شده استفاده کنید. برای کالیبراسیون مانیتورها نکات مهمی وجود دارد که به آن می پردازیم.

•  قبل از انجام کالیبره دقت کنید مانیتور باید در محیط کار ثابت با نور یکسان و همیشگی قرار داشته باشد. نباید بعد از کالیبراسیون مانیتور را در فضایی با شرایط نوری متفاوت استفاده کنید.

•  از مانیتوری که به منظور تدوین ویدیویی کالیبره شده نمی توانید برای عکاسی استفاده کنید. گستره رنگهای خاکستری در ویدیو نسبت به عکاسی محدودتر است و از محدوده صفر تا ۲۵۵ در عکاسی به ۱۶ تا ۲۵۵ کاهش پیدا می کند. به همین دلیل مانیتور کالیبره شده برای ویدیو مناسب ادیت و نمایش عکسها نیست.

بیشتر بدانیم : کاربرد عکسهای تبلیغاتی خلاقانه

•  مانیتورهای حرفه ای و بی نقص کیفیت یکسانی در تمام سطح نمایشگر دارند. اما کیفیت رنگ و تصویر در مانیتورهای معیوب یا ضعیف بیشتر بسمت مرکز نمایشگر خواهد بود. کالیبراسیون با استفاده از دستگاه X-Rite کمک می کند میزان خطای رنگ و تفاوت کیفیت ناشی از ضعف دستگاه یا مصرف دراز مدت دستگاه خود را بسنجید.

•  کالیبراسیون مانیتور لب تاپ ها معمولا ضرورت بیشتری نسبت به مانیتور کامپیوتر ها دارند. لب تاپ ها لزوما و اختصاصی برای عکاسان طراحی نشده و به احتمال زیاد در حالت عادی توانایی کمتری در باز تولید رنگها داشته باشند.

سخن آخر

اگر قصد دارید سطح حرفه ای عکاسی را دنبال کنید لازم است با اصول مدیریت رنگ در عکاسی آشنا باشید. شناخت و بکارگیری اصول مدیریت رنگ عکسها کمک می کند خروجی رنگهای عکس را قبل از چاپ یا نمایش در صفحات اجتماعی و وب پیش بینی کنید.