چه زمانی برای عکاسی مناسب است

همه ما آن نور رویایی و گرم را دیده‌ایم؛ همان نوری که به‌ راحتی می‌تواند یک صحنه معمولی را به تصویری فوق‌العاده تبدیل کند. عکاس‌ها این لحظات را به‌ طور خاص «ساعت طلایی» (the golden hour) می‌نامند؛ ساعتی پیش از غروب خورشید که بدون شک بهترین زمان برای عکاسی پرتره در فضای باز است.

اما پیش از آن‌ باید بدانیم که این زیبایی کوتاه‌مدت هزینه‌ای هم دارد: سایر ساعات روز، مخصوصاً حوالی ظهر، بدترین نور را برای عکاسی پرتره ایجاد می‌کنند. نور خورشید در ظهر، سایه‌هایی تند و تضاد بسیار شدیدی دارد و بنابراین بدترین شرایط ممکن برای عکاسی پرتره در فضای باز است. هرچند گرفتن عکس‌های زیبا در این شرایط غیر ممکن نیست (در ادامه نمونه‌هایی را هم نشان خواهیم داد)، اما بهتر است برای عکاسی‌های مهم مانند مراسم عروسی یا عکس‌های خانوادگی، از برنامه‌ریزی در حوالی ظهر پرهیز کنید. در عوض بهتر است زمان عکاسی را تا حد ممکن به ساعت طلایی نزدیک کنید.

 

چرا ساعت طلایی؟

چرا نمی‌توانیم هر زمان از روز همان عکس‌های رویایی، گرم و پر از درخشش نور خورشید را بگیریم؟ چه چیزی ساعت طلایی را این‌قدر خاص می‌کند؟ چرا این زمان بهترین فرصت برای عکاسی است و چرا، در مقابل، نور ظهر برای عکاسی تا این حد نامناسب است؟

اول از همه، ساعت طلایی در واقع دو بار در روز اتفاق می‌افتد؛ یک ساعت بلافاصله پس از طلوع خورشید و بار دیگر یک ساعت دقیقاً قبل از غروب. در این بازه‌ها، نور خورشید نسبت به دیگر ساعات روز ملایم‌تر و متمایل به رنگ‌های گرم‌تر و سرخ‌تر است، زیرا خورشید در آسمان پایین‌تر قرار دارد.

تصویری که در ادامه مشاهده می‌کنید، در اواخر یک جلسه عکاسی خانوادگی، طی ساعت طلایی گرفته شده است. نور خورشید از میان درختان عبور کرده و به‌ طور لطیفی موهای دختربچه را روشن کرده است.

 

چرا نور در ساعت طلایی بهتر است؟

دلیل این‌که نور در ابتدای صبح و انتهای روز بسیار بهتر است، به موقعیت خورشید در آسمان برمی‌گردد. در ساعت طلایی، خورشید در ارتفاع بسیار پایینی قرار دارد و این باعث می‌شود که نور خورشید مسیر طولانی‌تری را از میان جو زمین طی کند. این اتفاق شدت نور مستقیم را به میزان قابل‌ توجهی کاهش می‌دهد. هم‌زمان، میزان نور غیر مستقیمی که از آسمان به سطح زمین می‌رسد افزایش می‌یابد و یک نور نرم و یکنواخت ایجاد می‌کند.

نور غیرمستقیم در واقع همان نوری است که هنگام عبور از جو پراکنده شده، مسیر طولانی‌تر و غیر مستقیمی را طی کرده و هم‌زمان باعث روشن شدن آسمان می‌شود. از آن‌جایی که نور مستقیم خورشید هنگام عبور از جو پراکنده می‌شود و نورهای با طول موج کوتاه‌تر (مانند آبی) بیشتر از نورهای با طول موج بلندتر (مانند قرمز) پراکنده می‌شوند، در هنگام غروب آسمان به رنگ آبی درخشان دیده می‌شود و خود خورشید رنگی متمایل به قرمز پیدا می‌کند.

بدون ورود به جزئیات علمی بیشتر، نتیجه این فرآیند نوری ملایم‌تر، گرم‌تر و متعادل‌تر در ساعت طلایی است که در آن سایه‌ها کمتر تیره و قسمت‌های روشن تصویر کمتر تند و زننده هستند. در عکاسی فضای باز در روزهای آفتابی، این تغییرات تاثیر شگفت‌انگیزی روی کیفیت عکس‌ها دارند.

 

نورپردازی در ساعت طلایی و تأثیر آن بر عکس‌ها

تصویری که در ادامه مشاهده می‌کنید، در ساعت طلایی گرفته شده اما این بار با نورپردازی جانبی. این نوع نورپردازی به زیبایی چهره عروس را برجسته کرده، در حالی که او به اقیانوس چشم دوخته است. نور جانبی همچنین به نمایش بهتر رنگ‌ها کمک می‌کند؛ به‌خصوص رنگ سبز اطراف این زوج و البته رنگ قرمز آن پل معروف در پس‌زمینه؛ پل گلدن گیت (Golden Gate Bridge).

در تصویر دیگر، نور گرم و ملایم ساعت طلایی یک درخشش لطیف و طلایی در پس‌زمینه زوج ایجاد کرده که آن‌ها را از درختان تیره پس‌زمینه متمایز می‌کند.

یک حقیقت جالب: زمستان، فصل بهترین نورهاست

بله، درست شنیدید. در زمستان، خورشید نسبتاً پایین‌تر در آسمان قرار دارد و تقریباً در تمام طول روز می‌توان همان جلوه زیبای ساعت طلایی را تجربه کرد (البته اگر هوا آفتابی باشد). برای مثال، در اسنوکوالمی، واشنگتن، در حوالی ۲۱ دسامبر (کوتاه‌ترین روز سال یا انقلاب زمستانی)، خورشید حداکثر تا زاویه ۱۹.۱ درجه بالاتر از افق می‌رسد؛ یعنی نور ملایم و زیبا در تمام طول روز.

در مقابل، در ۲۱ ژوئن (بلندترین روز سال یا انقلاب تابستانی)، خورشید تا زاویه ۶۵.۹ درجه از افق بالا می‌رود و در مناطق جنوبی‌تر، مانند لس‌آنجلس، این زاویه حتی به حدود ۸۰ درجه می‌رسد.

چرا نور خورشید در میانه روز نامناسب است؟

وقتی خورشید مستقیماً بالای سر قرار دارد، نور آن کوتاه‌ترین مسیر ممکن را از میان جو زمین طی می‌کند، زیرا پرتوهای نور تقریباً عمود بر جو حرکت می‌کنند. به همین دلیل، نور خورشید در میانه روز بسیار شدیدتر است. به همین دلیل است که در این ساعات خیلی سریع‌تر دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوید، مخصوصاً در مناطقی که به خط استوا نزدیک‌تر هستند.

برای مثال، در تابستان، تنها چند دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید حوالی ظهر، شما را در معرض مقدار بسیار بیشتری از اشعه فرابنفش (UV) قرار می‌دهد تا این‌که همان مدت را در چند ساعت پایانی روز سپری کنید. همچنین، شدت تابش خورشید در این زمان چند برابر بیشتر از میزان تابش در همان ساعت در فصلی دیگر خواهد بود. این تفاوت به دلیل زاویه ورودی نور خورشید است.

از آن‌جایی که در این زمان از روز، نور خورشید از مقدار کمتری از جو عبور می‌کند، میزان پراکندگی نور نیز کاهش می‌یابد. در نتیجه، نور غیر مستقیم یا نور پرکننده (fill light) نسبتاً کمتر خواهد بود. بنابراین، هنگام عکاسی در ظهر، نتیجه اغلب شامل سایه‌های خشن، چشم‌های نیمه‌بسته، نقاط بیش‌ از حد روشن و نقاط کاملاً تاریک در تصویر خواهد بود؛ به‌طور خلاصه، این نور اصلاً مناسب عکاسی نیست.

در نتیجه هر چقدر خورشید بالاتر باشد (یعنی زاویه خورشید بیشتر باشد)، شرایط نوری برای عکاسی پرتره در فضای باز بدتر خواهد بود.

پیشنهاد مقاله : ساعت طلایی در عکاسی چیست؟

عکاسی در نور ظهر

بدون استفاده از تجهیزات نوری پیچیده برای غلبه بر شدت نور خورشید و ایجاد یک ساعت طلایی مصنوعی، تصویری که در ظهر گرفته می‌شود هرگز به خوبی عکسی که در ساعت طلایی ثبت شده نخواهد بود (البته اگر سایر شرایط برابر باشند). این حقیقت ممکن است ناخوشایند باشد، مخصوصاً وقتی که از کودکی به اشتباه یاد گرفته‌ایم که نور خورشید مساوی است با نور خوب.

اما حتی در آن نور تند و سخت ظهر هم می‌توان عکس‌های خوبی گرفت. فقط باید برخی محدودیت‌ها را بپذیرید، کمی برنامه‌ریزی کنید و خود را با شرایط وفق دهید. بسیاری از عکاسان حرفه‌ای مراسمات، بارها در مراسم عروسی‌های فضای باز درحالی‌که زاویه خورشید بیش از ۷۵ درجه بوده هم عکس‌های خوبی برداشته‌اند.

در چنین شرایطی، چالش اصلی این است که بدانید

شما تا چه حد می‌تواند شرایط را مدیریت کند تا هم از کم شدن جزئیات در قسمت‌های بیش‌ از حد روشن جلوگیری شود و هم سایه‌ها آن‌قدر تیره نشوند که جزئیاتشان کاملاً از بین برود. مهم است که صحنه را به درستی ثبت کنید و بدانید در مرحله ویرایش چه کاری باید انجام دهید.

در تصویر زیر، از روی کوتاهی سایه‌ها می‌توان فهمید که خورشید تقریباً مستقیماً بالای سر قرار دارد. درست است که این نور برای پرتره‌ها ایده‌آل نیست (چون سایه‌های سخت و خشن ایجاد می‌کند)، اما می‌تواند رنگ‌ها را به‌ شدت برجسته و زنده کند. بله، نور خورشید در ظهر باعث درخشش و برجستگی رنگ‌ها می‌شود.

 

چگونه از نور شدید ظهر به نفع خود استفاده کنیم؟

تصویری که در ادامه مشاهده می‌کنید، در اوج تابش نور ظهر گرفته شده است. چالش اصلی نه‌ تنها گرمای شدید بود، بلکه با نور تند و مستقیم ظهر هم روبه‌رو بودیم. برای کنترل این شرایط، از کنتراست بالای نور خورشید استفاده می‌کنیم که رنگ‌های درختان، گل‌ها و لباس عروس را به بهترین شکل برجسته کنیم. همچنین، زاویه قرارگیری زوج را به‌ گونه‌ای تنظیم می‌کنیم که هیچ سایه خشن و نازیبایی روی چهره‌ها نیفتد.

علاوه بر این، گل‌ها در پیش‌زمینه قسمت‌هایی از زمین که بیش‌ از حد روشن شده و ممکن بود باعث حواس‌پرتی در تصویر شوند را پوشانده‌اند (در صورتی که زمین در تصویر دیده می‌شد). نتیجه نهایی، یک پرتره زیبا با نور طبیعی است، آن هم فقط با استفاده از نور سخت و مستقیم ظهر.

در تصویر بعدی، عکاسی در اواسط بعد از ظهر انجام شده، زمانی که همچنان نور بسیار شدید است. در این‌جا، گلبرگ‌های روی زمین نقش یک نور پرکننده را دارند و کمک می‌کنند که برخی از سایه‌های شدید نرم‌تر شوند. همچنین، دقت در تنظیم نوردهی دوربین باعث می‌شود که تمام جزئیات رنگی این راهروی جشن عروسی به خوبی ثبت شوند.

 

در تصویر دیگر، عکاسی اواخر بعد از ظهر انجام شده، زمانی که نور کمی ملایم‌تر است اما همچنان سایه‌های سخت و تند در صحنه وجود دارد. برای متعادل‌سازی نور، از زاویه‌ای عکاسی شده که بازتاب نور خورشید از ساختمان سمت راست، برخی از سایه‌ها را پر کند. سپس، در مرحله ویرایش پس‌تولید، تصویر به شکلی پردازش شده که حال و هوای جشن را به خوبی منتقل کند، حتی با وجود این‌که بعضی چهره‌ها در سایه و بعضی در نور شدید خورشید بودند؛ که در حالت عادی، این ترکیب نور می‌تواند باعث از بین رفتن جزئیات در قسمت‌های روشن یا تاریک شود.

روزهای ابری و ابری‌گونه چطور؟

روزهای ابری برای عکاسی پرتره فوق‌العاده هستند، زیرا نور در این شرایط بسیار نرم و یکنواخت است و از هر جهتی به سوژه می‌تابد. در این شرایط، حتی در اوج ظهر هم می‌توان صحنه‌هایی زیبا و چشمگیر را ثبت کرد.

با این‌که نور در روزهای ابری ملایم است، همچنان می‌توان نور جهت‌دار را پیدا کرد، اگر بدانید که چطور آن را تشخیص داده و از آن استفاده کنید. عکاسی در مه هم یکی از بزرگ‌ترین لذت‌های عکاسی است.

 

بهره‌گیری حداکثری از نور طبیعی در یک روز آفتابی

بهتر است جلسات عکاسی خانوادگی را درست حوالی غروب به پایان برسانید. این کار باعث می‌شود که آخرین ساعت عکاسی، در زیباترین و دل‌نشین‌ترین نور ممکن انجام شود. این همچنین به این معناست که ابتدای جلسه با نامناسب‌ترین نور روبه‌رو خواهیم شد، اما هرچه پیش برویم، نور بهتر و بهتر می‌شود.

هنگام گرفتن عکس سوژه‌ها در مکان‌های مختلف، همیشه این نکته را در نظر بگیرید. در ابتدای جلسه، معمولاً مکان‌هایی را انتخاب کنید که سایه بیشتری داشته باشند یا جایی که بدانید نور خورشید تاثیر زیادی نخواهد داشت. اگر در فضای داخلی عکاسی می‌کنید و از نور پنجره استفاده می‌کنید، این ساعت از روز بهترین زمان برای دریافت بیشترین نور ممکن از بیرون است.

هرچقدر که به ساعت طلایی نزدیک‌تر می‌شوید اگر ممکن است عکاسی از مناظر وسیع و باز را برای پایان جلسه نگه دارید چون در این زمان زیباترین جلوه را خواهند داشت. اما مهم‌تر از همه، برای مثال در طول جلسه عکاسی خانوادگی یا زوج‌ها، آن‌ها را درباره ژست گرفتن و آماده شدن برای لحظات طلایی راهنمایی کنید.

عکاسی خانوادگی و چالش کودکان در ساعت طلایی

برای جلسات عکاسی خانوادگی، ساعت طلایی ممکن است کمی دیرتر از ساعتی باشد که کودکان خردسال به آن عادت دارند، مخصوصاً آن‌هایی که کمتر از ۳ سال دارند. معمولاً والدین پیشنهاد می‌کنند که عکاسی را در ساعاتی مانند ۱۱ صبح، یعنی بین زمان‌های خواب‌ کودک، انجام دهید. برنامه خانواده و توجه به آن خیلی مهم است؛ اما تجربیات نشان داده که در یک لوکیشن زیبا در فضای باز که چیزهای زیادی برای کشف کردن وجود دارد، معمولاً کودکان به‌ قدری سرگرم و مشغول می‌شوند که دیگر خستگی‌شان را حس نمی‌کنند.

بیشتر بخوانیم : انواع نور طبیعی در عکاسی

بهره‌گیری از ساعت طلایی در برنامه‌ریزی مراسمات

یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای داشتن عکس‌های زیبا و ماندگار در مراسمات خاص مانند عروسی انجام دهید، این است که در صورت امکان عکاسی را در ساعت طلایی برنامه‌ریزی کنید.

توصیه می‌کنیم که بخشی از عکس‌ها را در اوایل روز ثبت کنید اما زمانی نزدیک به غروب هم در برنامه بگذاریم که در میان جشن، برای چند دقیقه از مراسم پذیرایی خارج شده و در زیباترین نور روز، چند عکس فوق‌العاده بگیرید.

در تابستان، که خورشید معمولاً دیرتر غروب می‌کند این برنامه‌ریزی به‌ راحتی ممکن است. کافی است ساعت غروب خورشید را در روز مراسم جشن بررسی کنید و ببینید که آیا می‌توان لحظاتی از این نور جادویی را به ثبت عکس‌ها اختصاص داد.

 

زمان‌بندی ایده‌آل در فصول مختلف

در زمستان، بهار و پاییز، می‌توانید مراسم فضای باز را حدود ۲ تا ۳ ساعت پیش از غروب خورشید برنامه‌ریزی کنید. این کار دو مزیت دارد:

✅ نور ملایم و زیبا در طول مراسم
✅ داشتن زمان کافی برای ثبت عکس‌ها در ساعت طلایی